Ciężar dowodu w postępowaniu likwidacyjnym

Artykuł 6 k.c. ustanawia jedną z generalnych zasad prawa cywilnego w brzmieniu: „ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne”. Oznacza to, iż każdy, kto dochodzi swych praw winien wykazać prawdziwość faktu, na który się powołuje, uzasadniając istnienie tych praw. Normowane cytowanym przepisem kwestie dowodowe doznają jednakże modyfikacji w postępowaniu likwidacyjnym prowadzonym przez zakład ubezpieczeń. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 16 ust. 1 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej ,,to na firmie ubezpieczeniowej spoczywa ciężar przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, ustalenia okoliczności uzasadniających jej odpowiedzialność, a także ustalenia wysokości szkody jaką poniósł zainteresowany - zakład ubezpieczeń likwidując szkodę nie może powoływać się na ogólną regułę dowodową zawartą w art. 6 k.c. Cytowany tu przepis ustawy ubezpieczeniowej expressis verbis nakłada na zakład ubezpieczeń obowiązek ustalenia wysokości świadczenia. Wyrazem szczególnej odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w zakresie obowiązku obejmującego ustalenie przesłanek i wysokości szkody są uprawnienia, które uzyskały zakłady ubezpieczeń na podstawie regulacji zawartej w art. 25 ww. ustawy. I tak sądy, prokuratura, Policja oraz inne organy i instytucje, na wniosek zakładu ubezpieczeń, w zakresie zadań przez ten zakład ubezpieczeń wykonywanych i w celu ich wykonania, w związku z wypadkiem lub zdarzeniem będącym podstawą ustalania odpowiedzialności, udzielają informacji o stanie sprawy oraz udostępniają zebrane materiały, jeżeli są one niezbędne do ustalenia okoliczności tych wypadków i zdarzeń losowych oraz wysokości odszkodowania lub świadczenia. Osoba, której odpowiedzialność jest objęta ubezpieczeniem obowiązkowym, a także osoba występująca z roszczeniem, powinny przedstawić zakładowi ubezpieczeń posiadane dowody dotyczące zdarzenia i szkody oraz ułatwić im ustalenie okoliczności zdarzenia i rozmiaru szkód. Poszkodowany w wypadku komunikacyjnym nie ma wprawdzie obowiązku udowodnienia, że zdarzenie będące podstawą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń wystąpiło, powinien jednak przedstawić zakładowi ubezpieczeń posiadane dowody dotyczące zdarzenia. W przypadku ich braku poszkodowany nie ma obowiązku ich zdobycia. Na takim stanowisku stanął Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 7.08.2003 r. (sygn. IV CKN 387/01) wyraził pogląd, że „w postępowaniu likwidacyjnym poszkodowany ma niewielkie obowiązki proceduralne, do których należy, oprócz wystąpienia z wnioskiem, przede wszystkim udokumentowanie szkody powstałej na skutek wypadku ubezpieczeniowego, natomiast zasadniczy ciężar tego postępowania spoczywa na zakładzie ubezpieczeń”.

XV Ca 1530/13 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Poznaniu z 2014-01-14