Podatek VAT jako element odszkodowania

Jeśli miernikiem wysokości szkody polegającej na uszkodzeniu czy też zniszczeniu rzeczy jest cena (art.363 § 2 k.c.) to należy rozważyć co prze tę cenę należy rozumieć.

Stosownie do art. 3 ust. l pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 roku o cenach (tekst jednolity z dnia 20 lutego 2013 r. Dz.U. z 2013 r. poz. 385) podatek VAT jest elementem cenotwórczym. Nabywca towaru i usługi opodatkowanych takim podatkiem, obowiązany jest zapłacić zbywcy należność, której elementem jest podatek VAT. 

Z punktu widzenia bowiem nabywcy należność w tej wysokości odzwierciedla cenę towaru czy usługi. Miernikiem wysokości szkody jest cena zapłacona przez poszkodowanego przy nabywaniu towarów czy usług niezbędnych do naprawienia rzeczy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 roku, III CZP 14/97, OSNC 1997 roku, z. 8 poz.103 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 1998 roku, I CKN 429/97, OSNC 1998 z. 8 poz.139, uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 roku, III CZP 68/01, opubl.: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna rok 2002, nr 6, poz. 74, str. 13).

Jednakże w sytuacji, w której nabywca towaru lub usługi jest podatnikiem podatku VAT to ma on prawo do obniżenia kwoty należnego podatku o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, a to stosownie do zasady wyrażonej w art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. (tekst jednolity Dz. U. z 2011 roku, nr 177, poz. 1054). W razie więc skorzystania przez podatnika z tego publicznoprawnego uprawnienia, poniesiony przez niego rzeczywisty uszczerbek związany z nabyciem towaru i usług wyrażać się będzie jedynie wysokością „ceny netto", a więc różnicą między faktycznie zapłaconą przez niego ceną nabycia towarów i usług z uwzględnieniem naliczonego podatku VAT, a kwotą, o którą obniżył on następnie należny od niego podatek o kwotę podatku VAT, uprzednio naliczonego i zapłaconego przy nabyciu towarów i usług niezbędnych do naprawienia pojazdu.

Powszechnie akceptowane jest stanowisko, że odszkodowanie przysługujące poszkodowanemu będącym podatnikiem podatku od towarów i usług ustalane jest według cen towarów i usług, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług (VAT) tylko w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego.

Ciężar udowodnienia wysokości szkody poniesionej przez poszkodowanego, w tym braku możliwości odliczenia podatku VAT, spoczywał na powodzie (art. 6 k.c.).

XIII Ga 747/13 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2014-06-24